مجله خبری مساجد

ضمن خصوصیت هایی که اجزا و مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد عنصرها معماری به تنهایی و تحت عنوان یک جز دارا هستند، نحوهی سازمانده و رابطه این ارکان با هم نیز، خصوصیت هایی را در فضای میدان تولید می نماید که‌این ویژگیها بر معنای میدان تأثیر متعددی دارا‌هستند و به نوعی رابطه در میان هیبت و همت در دور و اطراف را تداعی می نمایند که منجر تولید فضای با معنی و هویتمند شد‌ه‌است.

نسبت طول جداره به کف، یا رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد این که همان محصوریت در میدان خان ۱ : ۳ میباشد که در‌این نسبت ناظر ضمن جداره ها قسمتی از عرش را نیز مشاهده می نماید. این جايگاه ی محصوریت مطلوبترین نسبت میباشد ضمن نسبت طول جداره به کف، پیوستگی جداره های میدان نیز در تعریف و تمجید محصوریت آن نقش مهم دارااست.
دلیل دیگری که از روش مضمون‌ و تصویر خیالی ، نام‌و‌نشان خاصی را از میدان به ارمغان آورده، ساختار آن میباشد که به جهت هندسه ی فضایی معمولی و قابل شعور آن و سازماندهی مطلوب اجزا و متناسب با الگوی شهرسازی و معماری قاضی بر مجال خویش ، در حکم شناسنامه ای از مجال و تاریخ میلاد این میدان و فعالیتهای ممکن در آن و … میباشد .
یکی توقعات عموم از میدان به منزله ی یک فضای شهری، تعین فضایی میباشد، محصوریت جانور در میدان خان، تعین فضایی در‌این میدان تولید نموده است و شم قرار به چنگ آوردن در یک دور و بر را به آدم منتقل می نماید. براین اساس میتوان ذکر کرد این میدان مهم‌ترین شرط هویتمندی را دارا میباشد
تناسبات جانور در بین آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد عنصرها کالبدی درین میدان، مقیاس انسانی در آن ساخت‌و‌ساز نموده است. رعایت مقیاس انسانی در میدان ، باعث تداوم حضور عموم شد‌ه‌است. همینطور رعایت مقیاس انسانی، آسایش بصیرت در میدان به وجود آورده میباشد. وجود مقیاس انسانی در میدان خان، بیان کنده اعتنا به نیازهای انسانی در آن میباشد.
هرچه که بشر ریلکس خیس بتواند با دور و اطراف خارج از خویش رابطه برقرار کند و هرچه دور و اطراف با نیازها و انتظارات و خاطره های او مجاورت خیس باشد، وابستگی خیال و خاطر بیشتری در او به وجود می‌آید که به تقویت نام‌و‌نشان فرد و جامعه می انجامد که‌این کلیه در فضای میدان به طریق بارزی به چشم میخورد.

پلان فضای آرامگاه بوعلی مربع مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد صورت میباشد که شاید نمادی از خاکی و زمینی بودن بشر در قبال ماوراءالطبیعه باشد. همینطور با ساخت یک پرچین و حصار چوبی قبر را با فضای طواف و زیارت جداگانه نموده است البته با این هم اکنون قابلیت و امکان فاتحه تلاوت و مجاورت شدن و لمس سنگ قبر که درفرهنگ آئینی ما ملحوظ میباشد، قابلیت پذیر است.
همانطور که می‌دانیم اکثر فضاهای آرامگاهی، دارنده کاربری های دیگری به جز بقاع بودن و دارنده کاربری اجتماعی نیز بوده اند که همین دستور سبب بوجود رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد داخل شدن فضاهای دیگری در آرامگاه بوعلی سینا مانند کتابخانه و موزه بوعلی و فضاهای تفریحی، توریستی گردیده است که بر طبق با نیازهای روزگار صورت گرفته میباشد و همین کاربردی بودن دسته برای اشخاص گوناگون منجر ماندگاری، زنده و جاودانگی بودن سازه می‌شود.
معمار با تلفیق دو مدل ساختمان بلند های آرامگای و چهار ضلعی های منتظم، سعی بر وصال به برنامه ای بوده میباشد که در آن تمامی نیازهای کاربردی فرصت و نیازهای آرامگاهی با برنامه ای مبنی بر با خواست فرصت طرح و اعمال خواهد شد.
در‌این سازه با الهام از گنبد قابوس، هم اشاره به بنای هم‌زمان روزگار معاش بوعلی گردیده است و هم جنبه نمادین و جاودانه بودن سازه را با ساخت و ساز شکوه و نقطع ی عطف تاکید نموده است.
همینطور معمار با به کارگیری از دوازده پره بتنی در پیاده سازی بنای آرامگاه بوعلی سینا هم سعی بر ساخت شفافیت و بر طبق با خواست فرهنگ وتمدن مجال و هم اشاره به دوازده علم بوعلی داشته میباشد.
هم اینگونه این دوازده مالامال آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ساختمان بلند را در قبال وزش بادهای شدید همدان نگهداری و مطابقت با اقلیم همدان نموده است و به زیبائی مسائل فرهنگی و مسائل اقلیمی را مخلوط و تلفیق نموده است.
در طرح محوطه سازه، چه در طبق همکف و چه در طبقه نخستین (بام)، با استعمال از اصول گلشن اهل ایران و استعمال از محورهای حرکتی آب و و جود آبنماها و استعمال از مصالح ساکن همدان همانند سنگ خارا همدان، سعی بر عجین کردن دور و اطراف بافرهنگ و مختصات اهل ایران ها داشته میباشد.

در معنای تجلی گاه وحدت مسلمانها میباشد مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که با ورود اشخاص به آن جا همـه امتیازهای مادی آن ها از در بین می رود. فضای مستقر و خیال و خاطر انگیز شبستان مسجد با شروع نـمـاز بـه صـورت حرکتی عده ای از بیان خفی بـه جلی تبدیل می گردد. وجود ردیف های مکرر باطن آن نیز به تعبیری نمازگزاران میباشد که پشت هم ایستاده اند.

مساجد شبستانی
مسجدهایرزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شبستانی کشور ایران در چگونگی یکرنگ فضای سرپوشیده مسجد و نوع رابطه آن با ایوان، همچون مسجد پیامبرند. این مساجد، شبستان هایی ردیف دار بادهانه هایی برابـر و پوشیده بـاطـاق آوا دارا هستند، که دریک یا این که چندین سـوی حیاطی گردآمده اند. برپایه تجارب های گذشته نیاکان، طاق گهواره ای به طوری لایق در ساختمان شبستان مسجد به شغل رفت.

در اکثری از بخشها جمهوریآدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اسلامی ایران ساختمایه ای جز آجر و گل عدم وجود، پس ردیف های چوبی و سنگی و سقف های تخت و تیرپوش تجارب شـده در مساجد ردیف دار کنار گذارده شد و با طاقهای ترانه متکی بر دیوار، طاقهای ستبر خشتی، شبستانی پدیدآمد که در زیر و بر موضوع ، یکرنگ ویکسان ، و در بالاو بر آسمانه ، جهت دار و قبله نشانه بود.

الگوهای شبستان مسجد
مدرس کریم ومهربان پیرنیامثال این سرمشق به مدل عربی نمی پذیرد و این راه را بر گرفته از قبل معماری اهل ایران اسلامی می دانست. البته در یک مجموعه بندی کلی خیس می قدرت اشکال مساجد شبستانی را در سرتاسر عالم اسلام با چهار الگوی اساسی آیتم شناسایی قرار اعطا کرد

برای مثال گنبد های رک به صورت مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پله‌پله با طول نسبتا زیاد میباشد. درساخت گنبد اورچین بخش های فوقانی عقب نشینی منظمی روی بخش های تحتانی دارا هستند. این مدل گنبد تنها در نواحی جنوب غربی کشور‌ایران و عراق مشهود است و طبق مطالعات در هیچ مکان دیگری از دنیا شبیه آنان ساخته نشده میباشد. به خیال و خاطر صورت ظاهری در سفرنامه اروپائیان از آن به گنبد آناناس خاطر گردیده است.

صورت کلی این گنبدها رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مشابه رک مخروطی میباشد بزرگ هیچ شباهت و سنخیت دیگری با گنبدهای رک و نار ندارد. نکته مهم دیگر این میباشد که از گنبدهای اورچین تنها در ایجاد کرد آرامگاه ها و حرم ها به کارگیری می شد‌ه‌است و ظاهرا در پیشین مثال های اکثری از آن ها ایجاد شده است که تنی چند از آن ها پابرجاست.

این نوع گنبد هم نتایج معماری آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سلجوقی میباشد. عصر معماری که گسترش دهنده بناهای مربعی گنبد دار میباشد. معروفترین گنبد اورچین کشور ایران مرتبط با بقعه دانیال پیامبر در شوش میباشد. گنبد دو قالب 5 متر قطر و 20 متر طول داراست. از آهیانه برای تقسیم نیروها مستعمل که موجب ارتفاع قدمت سازه شد‌ه‌است.

تاریخ و تاریخ به عنوان یکی از معیارها و مظاهر مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد فرهنگ و توسعه مهم است، زیرا شناخت و درک انواع فرهنگ و توسعه بدون یافتن تاریخچه انواع مهارت ها و دانش های کشف شده غیرممکن است. یا توسعه در تمدن. اسلام که دینی کامل و غنی با فرهنگ و تمدن بزرگ است به تاریخ و تاریخ توجه زیادی دارد.

با تحلیل ساده آیات قرآن و سخنان بزرگان دین می توان به اهمیت تاریخ پی برد. یک سوم آیات قرآن درباره تاریخ امتهای گذشته است که خداوند برای آموزش مردم بیان کرده است. منبع اصلی و معتبر تاریخ نگاری اسلامی و نیرومندترین عامل سوق دهنده مورخان به تحقیق و جمع بندی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد تاریخ، اسلام است که از شعور تاریخی قدرتمندی برخوردار است.[1]

ارجاعات قرآن به وقایع تاریخی و وقایع تاریخی نشان دهنده رابطه تاریخی با حوادث گذشته و نشان دهنده هدف تاریخ از منظر قرآن و حاوی درس های مهمی از تاریخ و تجربه تاریخی است. «همانا برای کسانی که در داستان خود عاقل هستند عبرت است. این سخن دروغ نیست، بلکه آنچه را در [کتب] پیشین بود تصدیق می کند، و همه چیز را روشن می کند، و مایه هدایت و رحمت برای مؤمنان است».[2] تاریخ از دیدگاه تاریخ. بزرگان آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد دینی و ترک عادت های بد و تشویق به انکار خود برای تغییر زمان. که با مقایسه، قدرت تشخیص خوب از بد، تمایز، انتقاد و پیش بینی وقایع را به دست می آورد

تا پیش از مساله تغییر‌و تحول قبله مسلمین، در شمال مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد صحن مسجد، شبستانی با ستونهای چوبی از محصول نخل تشکیل‌شده بود و نمازگزاران، نماز خویش را در پایین پوشش آن به سمت بیت المقدس برگزار می کردند. پس از آنکه قبله مسلمین از سمت بیت المقدس به سمت منزل کعبه در مسجد الحرام تغییر‌و تحول جهت داد، شبستان شمالی قیمت خویش را از دست اعطا کرد و محل نماز به شبستانی در جنوب این صحن منتقل شد. بعید به لحاظ نمیرسد که از مصالح شبستان شمالی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در ایجاد کرد شبستان جنوبی مستعمل باشد. سقف شبستان با تنه های نخل تحمل میشده می‌باشد. سه راهرو برابر با قبله نیز در آنجا قرار داشت که به وسیله ستونها برپا گردیده بود.

بدین ترتیب ساختمان که به صورت یک مربع بلندمرتبه بود دارنده قسمت هایی بود به گستردن پایین:

شبستان ردیف داری که سه راهروی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد عرضی در سمت شرقی غربی با عمق ۱۵ متر داشت. و حیاطی در اواسط که پهنای آن بیش تر از عمقش بود.

مقبره نبی گرامی اسلام در محل سکونت پیشین عایشه جای دارد و ساختمان آن تغییر تحول نکرده است.

به اعتقاد ما و براساس فرموده حضرت علی (ع) «آفریدگار تعالی رحلت رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هیچ پیامبری را در هیچ مکانی نخواست، مگر آنکه آن جای را برای دفن آن پیامبر لایق دانست،.

تغییرات مسجدالنبی در طی نبی(ص)

١- ردیف حنانه:

تا پیش از آنکه منبری از چوب جهت نقص‌ خطبه ساخته خواهد شد رسول اکرم (ص) به تنه نخلی از ستونهای مسجد توکل می بخشید و مشکل خطبه می فرمود، وقتی که منبر چوبی موجود در مسجد فرستاده حاضر شد و پیامبر اسلام بر بالای آن رفتند، از نخل ذکر شده صدای نالهای شنیده شد که فرستاده نشانی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد از بالای منبر فرود آمده آن ردیف را در بغل گرفتند و فرمودند در حالتی که این عمل را نمی کردم این ردیف تا قیامت به زاری اش ادامه می‌بخشید. حنانه آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد به عربی یعنی بسیار ناله کننده، بدین جهت این ردیف به ردیف حنانه مشهور شد

با شروع ماه رمضان، آن زمان که موبایل‌های مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هوشمند و ساعت‌های دقیق نبود، خیلی از مردم به هم محلی‌ها می‌سپردند که آنها‌را موقع سحر از خواب بیدار کنند. یا مؤذن مسجد، دو بار اذان می‌گفت یک بار برای بیدار شدن همسایه‌ها و بار دیگر در زمان نماز صبح.

در پیشین‌های دورتر، هر کس صدای نه داشت، دعایی سر بام خانه‌ها می‌خواند که با شنیدن آن مردم از خواب بیدار می‌شدند یا به ضربه‌هایی را به درب خانه‌ها می‌زدند تا همه برای خوردن سحری فراهم شوند. الان دیگر این رسم برچیده شده و تمامی با زنگ گوشی موبایل یا ساعت از خواب بیدار میگردند.از دیگر مراسم گذشته ماه رمضان که در میان خیلی از بزرگترها هنوز هم شایع می باشد آشتی دادن مردم با یکدیگر هست چون معتقدند که در شرایطی که مؤمنی سه روز با کسی قهر باشد، نماز و روزه‌اش قبول نمی‌شود، به همین دلیل این مراسم قبل از استارت ماه رمضان اجرا می‌شد و عده ای که با یکدیگر مشکلی داشتند یا کدورتی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در میان آن ها بود را آشتی می‌دادند.

دیدن ماه تازه اکنون با وجود همگی تکنولوژی‌هایی که برای آن وجود دارااست هم به یک رسم تبدیل گردیده‌است و همه درانتظار می‌مانند تا از مراجع رسمی حلول ماه رمضان اعلام خواهد شد. در گذشته به فردی که دیدن ماه بر او مسلم می‌شد، اعلم بلد می‌گفتند او به بلندی یا پشت بامی می رفت و در حالتی‌که ماه نو را می‌دید، با قرائت خطبه‌ای آغاز ماه را اعلام میکرد. آن گاه مؤذن اذان مغرب و عشا آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد را می‌گفت و مردم هم متوجه می‌شدند که قبل از طلوع صبح، فردا می بایست برای سحر از خواب بلند شوند. ولی در شرایطی که ماه بعد از نصف شب دیده می شد، آن را با نقاره زنی اعلام می‌کردند.

مسجد امام اصفهان، اثری دارای مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اسم و رسم درجنوب میدان نقش عالم میباشد؛ بنایی با گنبد کبیر فیروزه‌ای و سردر آبی رنگ باشکوه و صاحب خانه بلندترین منارهای میدان.

اینجا مسجدی میباشد که ساختش از یک نذر شروع شد. پاد شاه طهماسب صفوی که اخیرا از یک کدام از پیکار‌هایش جان تندرست به در برده بود نذر کرد به رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شکرانه نجاتش مسجدی بسازد؛ ولی در اواسط مبارزه‌ها و کشمکش با ازبکان زمان ادای نذرش را پیدا نکرد. تاریخ البته به سیرتکامل‌ای ورق خورد که نوه‌اش یعنی سلطان عباس صفوی، نذر پدربزرگ را به شکوهمندترین شکل ممکن از کالا خالص خویش ادا و اجر آن را به روح جدش نثار نماید. براین اساس مسجد امام در رقابت با مسجد جامع شهر اصفهان ساخته شد که مرتبط با عصر حکومت سلجوقی بود. پادشاه عباس، نوه طهماسب صفوی، که جدیدا اصفهان را برای پایتختی تعیین کرده بود می‌خواست پایه بیزنس را از راس شهر و پیرامون مسجد جامع، به میدان نقش دنیا جابه‌جا نماید. بدین ترتیب امر کرد مسجدی با گنجایش مطلوب برای برگزاری مراسم فقهی پایتخت ساخته خواهد شد. مسجدی بی آلایش البته باشکوه که در سراسر آن رنگ‌های فیروزه‌ای و آبی‌رنگِ کاشی‌کاری‌ها اکنون و هوایی آسمانی به بیننده میبخشد. گنبد مسجد امام برتر از هر بنایی در میدان نقش عالم میباشد و بر مجموع شهر تسلط دارااست که رده اصلی آئین در حکومت صفوی را به اکران میگذارد.

این مسجد در تاریخ 15 دی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ماه سال 1310 با شماره 107 تحت عنوان یکی اثر ها ملی کشور‌ایران به تصویب رسیده میباشد و جزوی از منظر تیم ارثیه جهانی نقش دنیا نیز به حساب می آید.

درضلع شمالی صحن اساسی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بقاع روضه خوان صفی الدین اردبیلی واقع میباشد و ازساخته های سلطان تهماسب اولیه به حساب می آید . درباره ی کوشش حقیقی سازه استحضار دقیقی دردست وجود ندارد و اینگونه به نظرمی برسد که برای مراسم صوفیانه به کار گیری می گردیده است

بنای دارای اسم و رسم به جنّت سرا وسیع ترین و بلندترین عمارت دسته مذهبی روضه خوان صفی الدین اردبیلی به حساب آورده می شود، مشتمل بر حیاط بزرگی میباشد که توسّط کانال چوبی، که دارنده نقوش هندسی میباشد، بسته گردیده است. در‌این نرده مشبّک ، دری میباشد که راه و رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد روش وصول به حیاط میباشد و از آنجا به تالاری به طور نمازخانه، که دارنده شکلی غیر ساده میباشد، می روند که امروز به اسم مسجد آوازه دارااست .

باطن این سازه به صورت هشت ضلعی نتظمی میباشد به قطر ۲۰.۵ متر و اضلاع فرنگی آن دارنده تاق نماهای پنج گوش پنجره ای مانند میباشد که چفدهای (قوس های)جناقی آن را پوشانده میباشد. در ضلع رو به تراس مسجد ، ایوانی جای‌دارد که با کانال چوبی دارنده طرح های هندسی مسدود می‌گردد.در شمال تراس ، پاد شاه نشین قراردارد که ارسی دیگری در آن درنظرگرفته شده که به ساختمانی گنبددار و هشت ضلعی موسوم به جنت سرای گشوده می گردد ، اتاق هشت گوش سابقا گنبدی داشته و دهانه آن حدودا به ۱۶.۵ متر می‌رسد.

درگذشته، برروی این آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد محوطه ، گنبدی به قطر ۵/۱۶ متر قرار می گرفته که پس از فرو ریختن آن، در زمان قاجار، سقفی مسطح برروی ۱۶ ردیف با اساس ردیف های حجاری گردیده تاسیس می نمایند که آن هم ویران میگردد و در عصر اخیر، سازمان به جا مانده فرهنگی مبادرت به تجدید بنا پوشش آن می نماید .

عموم هر زمینی آداب و رسومات منحصر به خویش را مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در تک تک فرایند معاش شان، از زمانی به عالم میایند تا هنگامی که از عالم می روند را دارا‌هستند. این رسومات ویژه در هر مملکت و حیطه‌ای وجود داراست. دین‌های بعد از مرگ عموم هر سرزمینی از هنگامی که یکی‌از عزیزان شان از جهان می‌رود تا مجال دفن جسد آنان و نیز مراسم یاد‌آوری و یادبودشان آداب و رسوم ویژه را انجام می‌نمایند.

هنگامی یک کدام از دوستان یا این که رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آشنایان ما از عالم می‌رود ترسیم میباشد که یادبود مرده ها و مراسم ترحیم برای وی برگزار می نماییم تا ضمن این که روح مرحوم ادب یابد ، تسکینی برای جا ماندگان و خویشان مرحوم نیز باشد.

عموم جای جای و سرزمینی, آداب رسوم و آئین هایی خاص دارا هستند. که به کل فرایند معاش شان از ولایت تا وفات مربوط میباشد. یکی این آئین های ویژه بین هر فامیل و در هر مملکت و حیطه ای, دین های بعد از مرگ میباشد. مردمان هر سرزمینی از فرصت مرگ عزیزان خویش تا دفن جسد آن ها و نیز در مراسم یاداوری و پاسداشت شان آداب و رسوم ویژه ای را انجام می نمایند.

در جمهوری اسلامی ایران از‌آن‌جا‌که قریب به واقعه آنان مسلمان می باشند، این آداب و رسوم که در بیشتر موردها مبنی بر با شریعت اسلامی یا این که برگرفته از آن میباشد, به طوری رنگ و بوی الهی داراست.

نکته بسیار دیدنی و شایان توجه اینکه در بیشتر مراسم ها و نرم افزار هایی که بعد از مرگ یک شخص جاری ساختن میگردد - از فرصت مرگ تا دفن میت و بعد از آن - قرآن کریم ومهربان حضوری ویژه و برجسته دارااست. تلاوت قرآن بالای راز میت قبل از دفن, هنگام دفن و بعد از دفن از دستورها مالامال تاکید آیین شریف اسلام میباشد.
یکی‌از مراسم هایی که بعداز دفن میت, در به عبارتی روزهای نخستین و نیز و روزهای هفتم, چهلم و مانند آن اجرا مي شود, به مجلس ترحیم یا این که ختم آوازه دارااست. در‌این سیرتکامل مجالس, ضمن سخنرانی مذهبی و مداحی و بیان فضیلت ها و مناقب اهلبیت نبی (ص) به تلاوت قرآن مهربان پرداخته می گردد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که می قدرت اظهار‌کرد مهم ترین قسمت این مراسم و در حقیت سبب ساز برپایی آن میباشد.