مجله خبری مساجد

آستان امامزاده اسحاق گرگان (علیه السلام) دریکی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ازمحلات کهن مرکزشهرگرگان پر اسم و رسم به سرچشمه واقع شد‌ه‌است . که از یک سو به تکایای سرچشمه واز سوی دیگر به محله نعلبندان وازسوئی به خیابان امام خمینی مرتبط میباشد . بنای ساختمان حرم آجری ساختمان بلند سیرتکامل دوازده ضلعی است که از حیث تزئینات آجری از مثال های معدود نظیر بناهای شمال کشوربه شمار می رود. درهرضلع سازه یک کادر مستطیل به طورعمودی و یک کادر مستطیل به صورت افقی دربالای آن وجود دارااست. که یادآورآثاردوران سلجوقی میباشد که دوطرح زیبای ستاره ای صورت ولوزی نیزدرآنها به عمل رفته میباشد.

منابع‌ جغرافیایى‌ وتاریخى‌ نیزتنها به‌ ذکرنام‌ آن‌ اکتفا کرده‌ واطلاعاتى‌ درباره ویژگیهاى‌ معمارى‌ سازه به‌ دست‌ نداده‌اند. آراء پژوهشگران‌ درباره عمر این‌ بنای این مقبره تا حدودى‌ متناقض‌ میباشد‌ .برخى‌ به‌ استناد کتیبه حک‌ گردیده‌ برچارچوب‌ درب قدیمى‌ ساختمان آنرا مرتبط با‌ سده ۹ قمری‌ و برخى‌ سوای‌ ارائه عامل کافى‌ آنرا وابسته‌ به‌ بناهاى‌ سده ۸ قمری‌ نسبت می‌دهند .و شمارى‌ رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد با اعتنا‌ به‌ تزیینات‌ آجرى‌ سازه مرتبط با‌ سده ۶ قمری‌ و یا این که اواخر سده ۶ و اوایل‌ سده ۷ قمری‌ دانسته‌اند. ولی تاریخ‌ ۵۲۵ قمری‌ بر صندوق‌ چوبى‌ مرقد امامزاده‌ حک‌ گردیده‌ میباشد‌. بارگاه‌ فلزى‌ آن داراى‌ کتیبه‌هایى‌ ازآیاتى‌ ازسوره‌ هاى‌ ۹۱ و ۹۳ قرآن‌ مجید در ۴ جانب‌ خویش و نیزاشعارى‌ دروصف‌ امامزاده‌ میباشد‌.

درحفاظت‌ ونگهدارى‌ سازه به سبب ساز‌ نوسازى‌ و تغییراتى‌ که‌ دردوره‌هاى‌ متفاوت‌ برروى‌ سازه اعمال‌ گرفته‌ به‌ تزیینات‌ آجرى‌ برخى‌ از نقاط بدنه‌ جراحت‌ رسیده‌ میباشد به‌ حیث مى‌رسدکه‌ بیشترین‌ مرمتهاى‌ سازه در زمان قاجار اعمال‌ گرفته‌ باشد بنابراسناد جان دار در راءس ارثیه‌ فرهنگى‌ استان‌ گلستان تمهیدات‌ حفاظتى‌ زیرا‌ آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بازسازی‌ درِ قدیمى‌ امامزاده محوطه‌سازى‌ سازه و ردوبدل‌ آجرهاى‌ فرسوده باطن‌ آن‌ در طى‌ سالهاى‌ ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۸شمسی جاری ساختن‌ گرفته‌ میباشد‌.

از سده نخستین تا سوم هجری، تعداد مقداری مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آرامگاه در کشور‌ایران برجای باقی‌مانده و شاید بتوان آرامگاه هارون الرشيد در خراسان را جزء مثال های اول سنت آرامگاه سازی در کشور ایران به شمار آورد. به‌تدریج و با به کار گیری از قابلیت و امکان تطابق فرامین اسلام متمدن های مو جود در بلاد نو مسلمان، ایرانیان نیز نصیب مهمی از اساطیر خویش در امر مرگ و دین تشییع جنازه و تشکیل داد بقاع را نگهداری کردند و سنگ قبر که سنگی برای اعتقادوباور از عدم رجوع متوفی در اساطیر سابق جمهوری اسلامی ایران بود، به عنصر نمادینی جهت اکران شخصیت متوفی و محلی برای بروز ابتکار در هنر رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مذهبی بدل شوید.

سوابق تاسیس آرامگاه های کشور ایران را می شود به زمانه سابق نسبت اعطا کرد. به نحوی که در هزاره دوم پیش از ولادت، آرامگاه فرمان روا ایلام در هفت تپه سازه شده میباشد. از ایجاد کرد آرامگاه در کشور ایران می قدرت همینطور به سلسله هخامنشی نیز رجوع و برگشت کرد که برای پادشاهان خویش آرامگاه های مجللی بر روی زمین و در دل صخره های کوه ساخته اند که از مثال های آن میتوان به آرامگاه مشهور کوروش وسیع در پاسارگاد و آرامگاه های داخل صخره داریوش و خشایارشاه در آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد نقش رستم اشاره کرد.

در جریان تحقیق آرامگاه های جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرد آرامگاه های خانوادگی و زیرزمینی در روزگار پارت ادامه می‌یابد. از سده های اولیه زمان اسلام اثر ها چندانی از آرامگاه در کشور ایران باقی نمانده میباشد و گفتنی میباشد درنگ نخستین اسلام بر طبق بیان ها فرستاده نیز آرامگاه سازی برای بزرگان آئین، حتی فرد نبی را تأیید نمیکرده و تنوع آرامگاه های اسلامی تعداد و پراکندگی آرامگاه ها در دنیا اسلام و بویژه در کشور ایران، به اندازه ایست که در هر شهر و آبادی هر چندین خرد یک یا این که یک‌سری مثال از آن‌ها را با عمر و ظاهری مختلف میتوان مشاهده نمود.

مصلی مشهد بنایی تاریخی میباشد که به‌تدریج مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد گزینه اعتنا گردشگران تور مشهد قرار می‌گیرد. عمر آن به روزگار حکومت سلطان سلیمان صفوی می‌رسد. این سازه در حین ایجاد کرد، سوا حصار شهر مشهد بوده و با اسم مصلی ذیل خیابان شناخته میگردد. معماری صفوی و تزیینات خوشگل مانند کاشیکاری معرق سبب ساز گردیده مصلی مشهد تحت عنوان یک تاثیر تاریخی و هنری گران بها آیتم دقت باشد. کاربری جدیدی برای سازه در حیث گرفته گردیده و قرار میباشد آن را به گروه‌ای فرهنگی تاریخی تبدیل نمایند. مصلی مشهد در تاریخ ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ تحت عنوان یکی به جا مانده ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید.

مصلی ذیل خیابان مشهد در مقایسه با اکثری از جاذبه‌های توریسم این شهر کمتر شناخته گردیده است. درحال حاضر قصد داریم اطلاعاتی درباره مصلی مشهد به شما ارائه نماییم. در حالتی که به معماری بناهای دیرین عشق و علاقه دارید در مهاجرت آینده به مشهد از مصلی دیدن فرمائید. لطفا با ما در مسافرت کوتاهی به مصلی ذیل خیابان رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد همپا باشید.

مصلی مشهد کجاست؟
خیابان مصلی مشهد که تحت عنوان مصلی ذیل پر اسم و رسم میباشد در شرق مشهد قرار گرفته میباشد. وقتی که مصلی سازه گذاشته شد فارغ حصار شهر مشهد بود. چنانچه درباره کاربری مصلی‌ها استحضار داشته باشید میدانید که‌این جای ‌های مذهبی برای تجمع‌های گرانقدر ساخته می شدند. از جمله در صورتیکه مسجد جامع شهر چندان گرانقدر خلا و نمی‌توانست تک تک جمعیت نمازگزاران را در خویش مکان دهد، مراسم در مصلی شهر برگزار میشد. نماز عید فطر، مراسم عید قربان، دعای باران و... روی داد‌هایی بودند که در قبل معمولا در مصلی ایفا می‌شدند. همان می‌اقتدار خاطرنشان کرد مصلی نمازخانه‌ای در فضای گشوده بود.

مصلی ذیل خیابان مشهد نیز به همین عامل در فضای بزرگ و فارغ حصار شهر تشکیل شده بود. اینک این بنای قشنگ در بلوار مصلی میباشد و می توانید از آن بازدید نمایید. معماری و مصالح به اندازه‌ای استاندارد بودند که مصلی مشهد بعداز ۳۵۰ سال همچنان پایدار میباشد. شکوه این تاثیر تاریخی و هنری هر بازدیدکننده‌ای را به تحسین وا می دارد. در صورتی‌که به بازدید از جاهای جذاب مشهد عشق دارید توصیه می کنیم مصلی زیر خیابان را نیز در لیست خویش قرار دهید.

تاریخچه مصلی مشهد

قبل از اینکه مصلی ذیل خیابان در عهد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و پیمان صفوی ساخته خواهد شد، مصلی دیگری در قسمت جنوب شرقی حصار وجود داشت. مصلی ذکر شده را در زمانه تیموریان سازه نهادند و آیتم به کار گیری عموم بود. در اوایل حکومت سلسله صفوی، لشگر ازبک‌ها همواره قسمت‌هایی از خراسان را ترساندن می‌کردند. بنابراین بود که مصلی تیموری به جای ناامنی تبدیل شد چون مسافت متعددی با شهر مشهد داشت. در طی حکومت فرمانروا سلیمان صفوی تنی چند از خیرین شهر مشهد مقدس توصیه تشکیل داد مصلی را ارائه دادند. یک کدام از این خیرین میرزا باتقوا اسم داشت که مکتب‌های زیادی همانند مکتب نواب را در مشهد ساخته بود.

شاید برای شما هم پرسش باشد که بلوار مصلی مشهد کجاست ؟ مصلای مشهد را در قبل با اسم مصلای ذیل خیابان می‌شناختند. همینطور امروزه هم اکثری این اسم را به شغل میبرند که وجه تسمیه خیابان محل تشکیل داد مصلی میباشد. در‌ واقع بالا خیابان خیابانی میباشد بالای رمز خوش‌یمن امام رضا (ع) بوده و تحت خیابان زیر پای حضرت قرار داشت. برای هجرت به مشهد یا این که استحضار از گونه های تور داخلی و فرنگی با تورگردان یاروهمدم باشید.

معماری صفویه مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بی‌شک یکی‌از براق ترین زمان های هنری جمهوری اسلامی ایران بعداز اسلام میباشد. می بایست اذعان داشت که معماری کشور‌ایران در عصر صفوی توشه دیگر بعدازظهر نوین و درخشانی برای کشور‌ایران به ارمغان آورد.

تاریخچه معماری صفویه
انگیزه بسط هنر و معماری در عصر صفویه چه بود. در سال ۹۰۷ هجری قمری سلطان اسماعیل اولیه سلسله صفوی را احداث کرد در اولِ احداث پایتخت سلسله صفوی شهر تبریز بود، در اواخر قرن دهم هجری قمری در حین سلطان عباس پایتخت این سلسله از شهر قزوین به شهر اصفهان جابجایی یافت. با گزینش پایتخت تازه، و با ظهور معماری صفویه در‌این شهر، اصفهان تحت عنوان یکی براق ترین شهرهای خاورمیانه پیشرفت پیدا کرد.

با دقت به امنیت جمهوری اسلامی ایران در‌این عصر بناهایی تبارک و فاخر مانند: کاخهای بهتر قاپو ، چهل ردیف ، هشت فردوس و سالن اشرف در اصفهان ، حرم شاهزاده حسین ، رمز درب بهتر قاپو و چهل ردیف ساخته شدند. به جرئت می اقتدار خاطرنشان کرد در معماری صفویه هنری که در نوع خویش قشنگ و بدون نقص بوده پدیدار گردیده‌است. در قرن دهم هجری قمری هنرمندان کشور‌ایران به حاصل نو ای دست یافتند، کاخ خورشید و برجهای چشم بانی شهر کلات از دست آورد های هنر معماری رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد صفوی میباشد.

خصوصیت های معماری صفویه
شایسته ترین خصوصیت معماری صفویه آن میباشد که مفهومی دارای انسجام از ارزشهای فضایی داراست، این معنا تماشایی ترین وجه خویش را در مناظر کلی به اکران می‌گذارد که در آن هر بنایی بناهای همسایه را کامل شدن می نماید. این معنا در سطح وسیعی از معماری منظرهای چهار گلشن گفته شده یعنی جایی که به حیث می‌آیند و به صورت معقول فرع بر چشم انداز پردازی خیابان قرار گرفته اند.
معماری صفویه محتاط میباشد، این مدل معماری سنتی جمهوری اسلامی ایران با وسعت ها و جمع های کلان سرو فعالیت داراست و سطح ها قابل انعطاف و بی آلایش را بر سطح ها غامض و غامض ترجیح می‌دهد. طاق بندی که مبنا و ذرات هر نوع معماری خط خمیده میباشد به جز در یکسری سازه زیارت گاهی نظیر ماهان، یکنواخت و تکرار شونده میباشد.
وقتی که معمار صفوی تردیدی می کرده، یک‌سری ستون دیگر از کندوهای مقرنسی دیگر می ساخته میباشد.
گنبدهای معماری صفویه از الگوهای زمان تیموری و ایلخانی ، تبعیت کرده اند.
معمولی شدن طرحها ، که در بیشتر بناها ، فضاها چهار پهلو بودند پلان های مستطیلی یا این که یکسری ضلعی معمولی هندسه بی آلایش ، شکلها و خطهای شکسته نیز بیشتر استعمال میشد.
ایجاد کرد کناره های پخ از معماری صفویه رایج خیس شد.
پیمون بندی و فایده گیری از اندامها و اندازه های یکسان
آسانی طرح در نمای بناها نیز آشکار شوید
فعال‌ساز‌ی و ساخت آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و ساز تاسیسات و امکانات زیرساختی
مقام نقوش هندسی در معماری صفویه گران بها بود.
از مهم‌ترین ویژگیهای تزئین سازه در معماری صفوی، می شود به تاسی از قاعده های تقارن ، منعکس شدن ، تکرار و نظم هندسی اشاره نمود. بایستگی تغییر‌و تحول صورت به شکلهای خرد خیس ، تکرار یا این که تقسیماتی از آن به علت ی نشانه دادن عمق و تکان در دنیای دو آتی از آن پاراگراف اند.

درمورد انگیزه ایجاد کرد مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کاخ خورشید نظر ها مختلفی وجود دارااست. بعضی آن را یک کاخ و بعضی دیگر آن را محلی برای مراقبت از غنائم معدود پاد شاه از هند می‌دانند. همینطور به انگیزه وجود سرداب، برخی آن را زندان میدانند. البته افرادی کلا پرسش دارا‌هستند که کاخ خورشید به امر کدام شاه ساخته شد؟ بی‌شک تشکیل داد کاخ به امر کم پاد شاه افشار بوده میباشد.

البته وجود چند بقاع با طرح شبیه و مسافت هنگامی معدود از آن،، فرضیه بقعه بودن آن را تقویت میکند.

همینطور وجود سرداب و كتيبه عم يتسائلون … که معمولا در مقابر نوشته می‌گردد دلایل دیگری بر بقاع بودن سازه میباشند.

کاخ خورشید رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در نگاه اولیه به شدت زیر اثر جلوه های معماری هند میباشد. مصالح به شغل رفته در نما و حجاری های صورت گرفته روی آن ها، ظواهر سازه را به اثر ها معماری هند مشابه نموده است.

یکی خصوصیت های نهفته سازه، هندسه آن میباشد. این خصوصیت با قرار به دست آوردن در کنار خصوصیت های دیگر طرح آن را به یکی مثال های ارزنده معماری کشور ایران تبدیل نموده است.

همینطور خاص بودن طریق هندسی به عمل رفته در تاثیر آن را از مثال های شبیه متمایز می نماید و هویتی اهل ایران به آن بخشیده میباشد. دانستن به خصوصیت آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هندسی تاثیر و کاربرد خلاقانه آن در کنار مختصات و مفاهیم دیگر می‌تواند یاری شایانی به احیای نام‌و‌نشان اصیل اهل ایران در اثرها معماری نماید.

عمر گلشن بهشت به سال ها پیش در طی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد قاجاریان گشوده میگردد، طبق ورقه ها جانور نزدیک به سال های 1250 تا 1264، محمد پادشاه قاجار دستورداد تا این گلشن با دو عمارت ساخته گردد.

سال ها بعد از آن ناصر الدین سلطان حجم زمین های گوشه و کنار این گلشن را بیشتر و گلشن را به دخترش تحت عنوان کادو عروسی اهدا کرد، داماد ناصر الدین پادشاه که خویش معماری زبر دست بود، ساختمان جنوبی گلشن را به اتمام رساند و عروسی را در همین عمارت برگزار کردند.

بعداز فوت وی بدین گلشن تفحص نشد و رو به هلاکت رفت تا اینکه یک بازرگان شیرازی این گلشن را خریداری و آغاز به نوسازی کرد
در سال 1316 مکتب شاپور تجریش دراین مکان دایر شوید و سال ها آن گاه این سازه به دفتر کار طراحی برنامه جشن و پای کوبی های ملی تغییر و تحول کاربری اعطا کرد و نهایتا رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بعد از انقلاب در دست صدا و سیما قرار گرفت و در سال 1381 درب این عمارت با تیتر موزه سینمای جمهوری اسلامی ایران به روی عموم گشوده شد.

معماری گلشن پردیس
این گلشن در محدوده تجریش و شمیران واقع گردیده و شیب آن از شمال غربی به جنوب شرقی میباشد.
تندی این شیب درمحدوده همسایه بنای مهم به حدی میباشد که کف طبقه اولیه سازه با بخش جنوبی گلشن و سقف آن با نصیب شمالی گلشن هم سطح میباشد.
زمین کلان و پرشیب سمت جنوبی عمارت گلشن را با ساختن سنگ چین ها به طور هفت طعه مسطح درآورده بودند که هرمورد از این قطعه ها با یگری چندین متر اختلاف سطح داشت.
این گلشن بنابر متن‌ها مستند مشمول دو گلشن بیرونی اندرونی بوده میباشد.
گلشن بیرونی به عبارتی باغی میباشد که اکثر وقت ها بانام گلشن پردیس آیتم گفت و گو قرار گرفته و عمارت کنونی نیز درین گلشن قرار داشته میباشد.
ولی گلشن درونی آن طور که گفته می گردد، در سمت جنوب غربی قرار داشته و احتمالا هم عصر گلشن پردیس میباشد.
استخرها به نسبت حجم زمین و مسافت از آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد عمارت گرانقدر و تبارک خیس میشد و جهش فواره ها از حیاط طبقه دوم منظری بس دلگشا داشت.
تخریب استخرهای گلشن در‌این فرصت ممکن میباشد به جهت دقت به امتداد خیابان های مو جود گلشن و خیابانهایی که می اقتدار گمان پیروزی که هنگامی جزئی از محدوده گلشن بوده اند.

این سازه، موسوم به دالان ورودی یا این که الجایتو، در ضلع مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شرقی دسته آرامگاه بایزید بسطامی جای‌دارد.

اجزای سازه متشکل از یک حیاط و دالان نسبتاً طویل میباشد. حیاط سازه پیش از دالان و به منزله سردر ورودی تیم میباشد.

ظاهراً ورود به تیم آرامگاه بایزید بسطامی از روش این تراس و دالان بوده و فضای بیرون و باطن را به هم مرتبط می نموده است باطن حیاط در دیواره ی سمت چپ و راست به بعدها ۲ در ۱ متر، اسم علی (ع) چهار توشه (چهار علی) به رنگ آبی رنگ تکرار گردیده است.

پایین این بخش مجدداً طرحهای هندسی تا تحت ازاره تکرار گردیده اند که گلبرگی صورت و بسیار منحصربه شخص میباشد. شبیه این « علی چهارتایی » بر دیواره ی مسجد اشترجان رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد نیز چشم می شودبه طورکلی، این حیاط و دالان آن یک ورودی مجلل و پرکار میباشد که تزیینات متنوعی دارااست و با وسواس بسیار ایجاد شده است.

این تراس از حیاط غربی کوچکتر میباشد و با آن تقارن ندارد، بیشتر به سمت ورودی امام زاده محمد متمایل میباشد و احتمالاً به منزله راهی برای دسترسی به امام زاده و مسجد بایزید بوده میباشد.

سردر این تراس با یک فریم مربع مستطیل والا، تزیینات کامل و قوس بلند و چشمگیر نوعی پیشتاق به حساب آورده می شود. یکی اولی مثال های پرکار پیش تاق، ورودی حرم ی امرای سامانی در بخارا و همینطور مثال بی آلایش آن ورودی گنبد قابوس میباشد.

تراس غربی (تراس غازان خان)

این حیاط در غرب دسته آرامگاه بایزید بسطامی و دربین گنبد غازان خان در شمال و صومعه در جنوب واقع میباشد.

این سازه روبه سوی شرق داراست و سمت غربی آن ، خیابان شمالی جنوبی که از پشت این ضلع می گذرد جای‌دارد. طول این حیاط نزدیک به ۱۳/۵ متر میباشد.

بقعه امامزاده محمد
بنای امام زاده چهارضلعی و گنبد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد رک آن مشابه به د گنبد غازان خان میباشد با این تفاوت که گریوش برتر میباشد.

قالب میانی این گنبد سه قالب را میتوان از روزنه ای که روی گنبد بیرونی جای دارد رویت کرد.

نمای فرنگی گنبد نیز همچون گنبد غازان خان با آجرهای فیروزه ای رنگ پوشیده شد‌ه‌است.

تشکیل آرامگاه در جمهوری اسلامی ایران و مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد همان بافت چندین بنیادی این آرامگاه ها را نمی اقتدار تیجه دو ادله اصلی دانست:
۱- عکس العملی در مقابل نهی آزار دهنده ایجاد کرد بقعه از سوی آئین اسلام

۲- کوشش برای گرامی داشتن وظایف مذهبی، آن هم در عین در نظر نگرفتن آنان.

با دقت بدین لحاظ، شایع ترین نحوه برای رویارویی با نهی اسلامی ایجاد کرد حرم، این بود که یک آرامگاه دارای اسم و رسم را بخشی از یک مجتمع همگانی جلوه دهند. با این شغل آرامگاه به صورت مؤثری رنگ تقدس به خویش می گرفت رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که‌این تقدس نشات گرفته از بناهای فرعی همسایه آن مانند مسجد، مکتب، رباط و … بود.
قابل ذکر میباشد که بر طبق منابع اسلامی بشر بعد از مرگ نیز می‌تواند با به مکان گذاشتن بناهای عام المنفعه و همان باقيات الصالحات، اجر و آمرزش سرازیر و ابدی بخش خویش نماید، بدین ترتیب درنظر اشخاصی که مشتاق جاوید ساختن اسم خویش بودند و درعین حالا می خواستند دینداری خود را نماد دهند و یا این که با کمپانی در شغل های نه، کفاره گناهان خویش را بپردازند، تاسیس اینگونه بناهایی در نزدیکی بقعه شان، شایسته ترین شیوه ممکن برای نیل به اهدافشان به شمار میرفت.
در صورتیکه چه ممکن میباشد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد این عقیده در تشکیل دسته های آرامگاهی بخصوص در نوع سیاسی و غیر مذهبی آن تا حدودی مصداق داشته باشد ولی به لحاظ نمی‌رسد که دلایل فوق به تنهایی باعث به ایجاد کرد این شرکت ها گردیده باشد و بعضی عامل ها تاریخی و عرفانی دیگر میبایست نقش اساسی تری دراین باره اجرا کرده باشند.

مناره مسجد جامع سمنان در کناره شمال مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شرقي شبستان شمالي مسجد سوای سكو مستقيما روي زمين واقع گردیده‌است.
براي رسيدن به مدخل منار بايد از يك راهرو منكسر تنگ و كم ارتفاعي عبور كرد كه بوسیله خواجه ابوسعيد سمناني و خواجه نظام الدين بختيار سمناني در دورة پادشاه سنجر سلجوقي هنگام تاسیس شبستان سابق الذکر ایجاد شده است.
طول منار مسجد جامع سمنان را بين 5/31 تا 5/28 متر نوشته اند.
طول كلي منار 5/28 متر میباشد كه از اين طول 5/24 متر آن دربرگیرنده ميله منار تا انتهاي مقرنسها و قاعدتا مأذنه و 4 متر ديگر مشمول مأذنه و بخش فوقاني آن مي خواهد شد.
علي رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد رغم طول زياد منار به دليل مخفی شدن حدود 5/7 متر از قسمت زيرين در بين شبستان و بناهاي همسایه، آن چنانكه بايد عظمت و طول بلند آن جلوه گر نيست.
بخش تحتاني منار مسجد جامع سمنان تا نزديك كتيبه زيرين تقريبا استوانه اي میباشد و از آنجا به بالا به طور موزوني به هیبت مخروط ملايم در آمده تا زير مقرنسهاي مأذنه ادامه مي يابد.
مأذنه زيباي مناره مسجد جامع سمنان با واسطه دو رديف مقرنس مالامال كار بر فراز سازه قرار گرفته معماري اين مأذنه داراي سبك صفوي میباشد.
استقرار سقف گران قدر هشت ضلعي با حاشیه هاي مضرس طرح دار بر فراز آن، از نفوذ باران به باطن مأذنه و منار جلوگيري مي كند.
ادامه منار از مأذنه بیرون گردیده و به قپه كوچكي ختم مي خواهد شد.
قطر منار مسجد جامع سمنان در پائين 6/3 متر و در درون 09/2 متر میباشد.
ضخامت ديوار منار در پايين ترين نصیب 75 سانتيمتر مي باشد و متناسب با كم شدن قطر منار از پايين به بالا از قطر ديوار و دكل نيز كاسته گردیده بطوريكه در بخش انتهايي بدنه منار كه قطر آن به دست کم مي برسد تنگي گلويي حس نمي گردد.
پلكانهاي مارپيچي منار آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بر عكس عقربه هاي ساعت حول مبنا آجري (دكل) پيچيده و تا قاعده مأذنه ادامه مي يابد.
پايه اين دكل به شكل مربع میباشد كه با آجرهايي به بعد ها 45 * 23 * 23 متر تشکیل شده و در قسمتهاي فوقاني به تدريج زواياي طرح مربع محو مي خواهد شد. تعداد پله ها حدود 91 عدد میباشد. اولين پله 36 سانتيمتر طول داراست.

حالت مسجد عتیق شیراز در قلب شهر در کناره مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد محله بازار مرغ و یا این که با جزییات بیشتر در فصل مشترک سه محله، اسحاق بیگ، لب آب و بازار مرغ از یکسو و پیوستگی آن با شالوده ارتباطی مهم و بازار شهر که در بین مهم‌ترین دروازه شهر، دروازه استخر یا این که دروازه اصفهان و مسجد جامع کشیده گردیده و در عصر های متعدد تاریخی پیوسته نقش ردیف فقرات مهم شهر را داشته، التفات محوری مسجد جامع عتیق را مطرح می‌سازند.

اکثری از عرصه های تاریخی شهر در زمینه‌ی با مسجد تعریف و تمجید می گردند. این مسجد، کهن ترین مسجد کاملی میباشد که در عجم سازه شد‌ه‌است و در تزئینات مسجد عتیق شیراز، گونه های رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد هنرهای منبت کاری، خاتم کاری، گچبری، مقرنس کاری به چشم میخورد.

آنچه که مسجد جامع عتیق را از دیگر بناها و مساجد دیگر ممتاز می نماید، وجود بنای سنگی زیبایی به اسم خدایخانه یا این که دارالمصحف اسـت که بین صحن تاسیس شده است.

از سایر امتیازات مسجد عتیق شیراز وجود ده ها کتیبه سنگی و کاشی با مضمون فرامین پادشاهان، امرا، حکمرانـان، وقف طومار ها، تاریخ بازسازی، و مضمون ها قرآنی و روایات از زمان های متفاوت میباشد که زینت نصیب سردرها، صحن، ایوانها، شبستانها، و محراب هاست. یک سنگاب قشنگ با شکلی خاص و استثنایی از زمان قاجار به غنای اثرها هنری در‌این مسجد افزوده میباشد. این سنگاب در‌پی مرمتهای بزرگ درین زمان تشکیل شده و در مسجد نصب شد‌ه‌است.

نمادهای تاریخی و کتیبه‌های کهن، این آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد واقعیت را مدرک می دهند که عمر آن به اواخر سال‌های ۲۰۰ هجری قمری برمی‌خواهد شد. اگرچه تاریخ دیرین‌ترین کتیبه‌ی مانده در مسجد مرتبط با سال ۷۵۲ میباشد. ولی جمع‌ای از تاریخ نگاران بر این نظریه‌اند که مسجد عتیق شیراز، قبل از اسلام آتشکده و یک نیایشگاه زرتشتی بوده میباشد. هرچند که‌این مسجد در طی تاریخ بارها تجدید بنا گردیده است.